Αρθροσκόπηση ώμου - ελάχιστα επεμβατική χειρουργική
αρθροσκόπηση
Πληροφορίες για την αρθροσκόπηση ώμου, μίας μεθόδου ενδοσκοπικής χειρουργικής, που εφαρμόζεται για την διάγνωση και θεραπεία παθήσεων και τραυματισμών του ώμου.
Εκτιμώμενος χρόνος ανάγνωσης: λεπτά
Συνολικές προβολές: 20544

Τι είναι η αρθροσκόπηση του ώμου;
Η αρθροσκόπηση ώμου αποτελεί μία ελάχιστα επεμβατική χειρουργική μέθοδο, η οποία εφαρμόζεται επιτυχώς εδώ και πολλά χρόνια για την διάγνωση και την θεραπεία διαφόρων βλαβών και αλλοιώσεων στην περιοχή της άρθρωσης του ώμου.

Σε αντίθεση με τις ανοικτές χειρουργικές μεθόδους, κατά την αρθροσκόπηση η εισαγωγή των απαραίτητων λεπτών χειρουργικών εργαλείων γίνεται μέσω πολύ μικρών τομών στο δέρμα, μήκους λίγων χιλιοστών.
Αφού εισαχθεί μέσω ειδικής αντλίας ένα καταλληλο διάλυμα - συνήθως φυσιολογικός ορός -, το εσωτερικό της άρθρωσης μεγενθύνεται και προβάλλεται με την βοήθεια μίας ειδικής κάμερας - οπτικής ίνας (αρθροσκόπιο) έγχρωμα σε μια οθόνη, επιτρέποντας στον χειρουργό να ελέγξει αλλά και να αποκαταστήσει την όποια βλάβη με μεγάλη ακρίβεια.
Η άρθρωση του ώμου
Η άρθρωση του ώμου (ή γληνοβραχιόνιος άρθρωση) σχηματίζεται από την σύζευξη του οστού της ωμοπλάτης με το βραχιόνιο οστό.

Ο ώμος παριουσιάζει το μεγαλύτερο εύρος κίνησης από οποιαδήποτε άλλη άρθρωση του ανθρώπινου σώματος, μιας και δεν σταθεροποιείται από τα όστα που την σχηματίζουν, σε αντίθεση με άλλες αρθρώσεις (όπως για παράδειγμα αυτή του ισχίου). Αντιθέτως τόσο η ακεραιότητα όσο και η κίνηση της άρθρωσης καθορίζονται κυρίως από τους περιβάλλοντες μυς, τένοντες και συνδέσμους.
Σημαντικό επίσης ρόλο για την ομαλή λειτουργία του ώμου έχουν και γειτονικές αρθρώσεις: η ακρωμιοκλειδική (μεταξύ κλείδας και ακρωμίου της ωμοπλάτης), η στερνοκλειδική (μεταξύ στέρνου και κλείδας) καθώς και η άρθρωση μεταξύ της πτέρυγος της ωμοπλάτης και του θωρακικού τοιχώματος.
Το μεγάλο αυτό εύρος κίνησης της άρθρωσης του ώμου, λόγω της πολύπλοκης ανατομικής και λειτουργικής δομής της, οδηγεί σε σημαντικές εναλλαγές δυνάμεων κατά τις καθημερινές δραστηριότητες κάθε ατόμου και συχνά την καθιστά επιρρεπή σε τραυματισμούς και χρόνιες αλλοιώσεις (με αποτέλεσμα πόνο, αστάθεια, περιορισμό κίνησης κλπ.).
Πλεονεκτήματα της αρθροσκόπησης
Σαν ελάχιστα επεμβατική χειρουργική μέθοδος, η αρθροσκόπηση μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη για τον ασθενή σε σχέση με τις συμβατικές ανοικτές χειρουργικές μεθόδους:
- βελτιωμένη ορατότητα, ιδιαίτερα σε δύσκολα προσβάσιμες περιοχές της άρθρωσης
- πολύ μικρότερο τραύμα και συνεπώς μικρότερη πιθανότητα επιπλοκών, που σχετίζονται με αυτό (διαπύηση, χρόνιος πόνος κλπ.)
- σημαντική μείωση του μετεγχειρητικού πόνου
- ταχύτερη ανάρρωση και έξοδος από την κλινική
- ταχεία επάνοδος στις φυσιολογικές δραστηριότητες και στην εργασία
- καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα λόγω μικρότερων τομών
Υπάρχουν κίνδυνοι και πως μπορούν να αποφευχθούν;
Kατά την διάρκεια ή μετά το πέρας της αρθροσκόπησης ώμου η πιθανότητα επιπλοκών είναι εξαιρετικά μικρή. Όλες οι χειρουργικές επεμβάσεις μπορεί να έχουν θεωρητικά επιπλοκές οπως επιμόλυνση, οίδημα, αιμορραγία, βλάβη σε νεύρα, φλεβική θρόμβωση κλπ. Η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική κατά την αρθροσκόπηση ώμου καθώς και η προκαθορισμένη συστηματική μετεγχειρητική παρακολούθηση καθιστούν τέτοιου είδους καταστάσεις ακόμα πιο απίθανες.
Βασικά στοιχεία για την επιτυχή αντιμετώπιση των παθήσεων στην περιοχή του ώμου μέσω αρθροσκόπησης και την αποφυγή επιπλοκών είναι:
- η ακριβής διάγνωση της πάθησης πριν την διεξαγωγή της χειρουργικής επέμβασης, μέσω λεπτομερούς κλινικής εξέτασης και κατάλληλων απεικονιστικών εξετάσεων (π.χ. υπερηχογράφημα, ακτινογραφία, μαγνητική τομογραφία)
- η εμπειρία και εξειδίκευση του χειρουργού στην αρθροσκόπηση ώμου
- ο κατάλληλος ιατροτεχνικός εξοπλισμός
- η συστηματική μετεγχειρητική παρακολούθηση του ασθενούς από τον ειδικό ιατρό
- η συνεπής εφαρμογή του προγράμματος φυσικοθεραπείας μετά την επέμβαση

Για ποιές παθήσεις ή τραυματισμούς είναι κατάλληλη η αρθροσκόπηση ώμου;
Η ένδειξη για την διεξαγωγή αρθροσκοπικής επέμβασης στον ώμο καθορίζεται από τον θεράποντα ειδικό ιατρό – ορθοπεδικό, μετά από εκτεταμένη αξιολόγηση των κλινικών και διαγνωστικών απεικονιστικών ευρημάτων.
Ο ειδικός ιατρός ενημερώνει επίσης τον ασθενή αν η συγκεκριμένη πάθηση μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω αρθροσκόπησης ή εάν μία εναλλακτική συντηρητική θεραπεία (φαρμακευτική αγωγή, φυσικοθεραπεία κλπ.) ή μια ανοικτή χειρουργική επέμβαση είναι προτιμότερη. Οι βασικότερες ενδείξεις για την διεξαγωγή αρθροσκόπησης ώμου είναι:
- σύνδρομο πρόσκρουσης - στένωση υπακρωμιακού χώρου
- ρήξη των στροφέων τενόντων του ώμου (βλάβες τενοντίου πετάλου)
- βλάβη του αρθρικού χόνδρου - χονδροπάθεια, οστεοαρθρίτιδα
- υμενίτιδα και άλλες υμενικές παθήσεις
- ρήξη επιχείλιου χόνδρου
- ρήξη συνδέσμων - αντιμετώπιση αστάθειας
- δυσκαμψία ώμου και παγωμένος ώμος
- αφαίρεση ελεύθερων σωμάτων
- παθήσεις της ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης
- παθήσεις του τένοντα του δικεφάλου
Προεγχειρητικός έλεγχος
Ο απαραίτητος προεγχειρητικός έλεγχος περιλαμβάνει:
- αιματολογικές εξετάσεις
- ηλεκτροκαρδιογράφημα
- έλεγχο της πάγιας φαρμακευτικής αγωγής και προσωρινή διακοπή ορισμένων σκευασμάτων (π.χ. αντιπηκτικά, μετφορμίνη)
- σε ορισμένες περιπτώσεις ακτινογραφία θώρακος, καρδιολογική και πνευμονολογική αξιολόγηση
- αξιολόγηση από τον αναισθησιολόγο
Πως διεξάγεται η αρθροσκόπηση ώμου;
Μετά την ολοκλήρωση της διαγνωστικής διαδικασίας και έχοντας ενημερωθεί αναλυτικά από τον θεράποντα ιατρό, ο ασθενής εισάγεται στην κλινική νηστικός την ίδια την ημέρα της επέμβασης και μεταφέρεται σύντομα στο χώρο των χειρουργείων.
H αρθροσκόπηση του ώμου πραγματοποιείται στην κλινική μας υπό γενική αναισθησία, συχνά σε συνδυασμό με περιοχική αναισθησία (διασκαληνικός αποκλεισμός). Σε ορισμένες περιπτώσεις τοποθετείται ένας πολύ λεπτός καθετήρας, μέσου του οποίου χορηγείται αναισθητικό με αντλία συνεχούς ροής, ώστε να εξασφαλίζεται η πλήρης απουσία πόνου και μετά την περάτωση της επέμβασης.
Η διάρκεια του χειρουργείου ποικίλλει ανάλογα την βαρύτητα της πάθησης και κυμαίνεται στις περισσότερες περιπτωσεις απο 45 εώς 120 λεπτά. Κατά την διάρκεια της επέμβασης ενδέχεται να εισαχθεί ένα σωληνάκι για παροχέτευση των υγρών από την άρθρωση, το οποίο αφαιρείται ανώδυνα συνήθως την 1η μετεγχειρητική ημέρα.
Κατά την παραμονή στην κλινική
Μετά την περάτωση της αρθροσκόπησης ο ασθενής επιστρέφει άμεσα στο δωμάτιό του και παραμένει υπό απλή νοσηλευτική παρακολούθηση, ενώ μπορεί να κινητοποιηθεί και να σιτιστεί εντός λίγων ωρών.
Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι κατά κανόνα περιορισμένος, ιδιαίτερα στην περίπτωση που έχει εφαρμοστεί περιοχική αναισθησία, και αντιμετωπίζεται με κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή από το στόμα ή σπανιότερα ενδοφλεβίως. Η φυσικοθεραπευτική άσκηση του ώμου ξεκινάει στην συντριπτική πλειοψηφία των επεμβάσεων ήδη κατά την διάρκεια της νοσηλείας.
Η διάρκεια παραμονής στην κλινική κυμαίνεται ανάλογα με την ηλικία του ασθενή και το εύρος της επέμβασης κατά κανόνα από μερικές ώρες έως και 2 ημέρες.
Μετά την έξοδο από την κλινική
Ανάλογα με τον τύπο και το εύρος της επέμβασης ο ιατρός καθορίζει την διάρκεια χρήσης ορθοπεδικών βοηθημάτων, αν αυτά κριθούν απαραίτητα.
Η χρήση παυσίπονων είναι σπανίως απαραίτητη για μεγάλο χρονικό διάστημα και γίνεται από το στόμα. Η αντιθρομβωτική προστασία γίνεται με φαρμακευτική αγωγή. Οι μικρές χειρουργικές τομές ελέγχονται ως προς την επούλωσή τους κατά τις αλλαγές των τραυμάτων και τα ράμματα αφαιρούνται συνήθως σε 8-12 ημέρες.
Ιδιαίτερη σημασία για την επιτυχή έκβαση κάθε επέμβασης στην περιοχή του ώμου έχει η συνεπής μετεγχειρητική φυσικοθεραπεία, η οποία πρέπει να διεξάγεται με συγκεκριμένο πρόγραμμα, ανάλογα την πάθηση και το είδος της επεμβασης. Η φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση του ασθενούς απαιτεί την συνεχή και καλή συνεργασία-επικοινωνία μεταξύ ασθενούς, φυσικοθεραπευτή ή φυσίατρου και χειρουργού.
- σύνταξη και επιμέλεια κειμένου
- Γιώργος Τσιλεδάκης, γενικός χειρουργός, λαπαροσκόπος - χειρουργός τραύματος
- Stefan Haak, ορθοπαιδικός χειρουργός - τραυματολόγος